(ក្រចេះ)៖ រ៉ាត មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីសម្លាប់របស់ខ្មែរក្រហម ដោយសារតែគាត់ជាប់ពាក់ព័ន្ធជាមួយនឹងប្អូនថ្លៃរបស់គាត់ ដែលធ្លាប់ធ្វើជាគ្រូពេទ្យ ហើយបានទាស់ពាក្យសម្ដីជាមួយនឹងឈ្លប ហើយក៏ត្រូវចាប់យកទៅសម្លាប់។ ធួក រ៉ាត អាយុ៨១ឆ្នាំ មានទីកន្លែងកំណើតនៅភូមិឫស្សីកែវ ឃុំឫស្សីកែវ ស្រុកព្រែកប្រសព្វ ខេត្តក្រចេះ និងបច្ចុប្បន្នរស់នៅភូមិទួលមនោរម្យ សង្កាត់គ្រគរ ស្រុកក្រចេះ ខេត្តក្រចេះ។ បច្ចុប្បន្ន រ៉ាត មានជំងឺក្ដៅ-ក្រហាយនៅក្នុងពោះ, ពិបាកសម្រាន្ត និងពិបាកបន្ទោបង់។

នៅឆ្នាំ១៩៧៣ ខ្មែរក្រហមបានចូលគ្រប់គ្រងនៅខេត្តក្រចេះ ហើយបានចាប់ខ្លួនប្ដីរបស់ រ៉ាត ដោយចោទប្រកាន់ថាជាខ្មែរស។ រ៉ាត មិនបានដឹងថា ខ្មែរក្រហមចាប់ខ្លួនប្ដីរបស់គាត់ទៅនោះក្នុងបំណងសម្លាប់ ឬយ៉ាងណានោះទេ ហើយគាត់ក៏មិនហ៊ានសួរនាំឈ្លបដែលមកចាប់ប្ដីរបស់គាត់ទៅដែរ។ គាត់តែងតែរង់ចាំមើលផ្លូវប្ដីរបស់គាត់ជានិច្ច។ ក្រោយមកនៅឆ្នាំ១៩៧៤ ខ្មែរក្រហមបានចាត់តាំងឲ្យ រ៉ាត ទៅធ្វើការងារនៅក្នុងមណ្ឌលកុមារ ដែលគាត់មានតួនាទីជាអ្នកមើលថែទាំកុមារតូចៗ។

ការរស់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម គឺមានភាពលំបាកខ្លាំងសម្រាប់ប្រជាជន ទាំងការស្នាក់នៅ ការហូបចុក និងការធ្វើការងារ។ នៅក្នុងរបបនោះ របបអាហាររបស់ប្រជាជនមានការខ្វះខាតច្រើន ដោយក្នុងមួយពេលប្រជាជនទទួលបានបបររាវត្រឹមតែមួយកូនចានតូច ហើយក្នុងមួយថ្ងៃ ប្រជាជន​ទទួលបានអាហារតែពីរពេលប៉ុណ្ណោះ គឺពេលថ្ងៃត្រង់ និងពេលល្ងាច។ ចំពោះការស្នាក់នៅរបស់ប្រជាជន គឺខ្មែរក្រហមរៀបចំឲ្យរស់នៅជាសហករណ៍រួម គ្មានទ្រព្យសម្បត្តិ គ្មានផ្ទះឯកជន ដោយទ្រព្យសម្បត្តិទាំងអស់ត្រូវបញ្ចូលជាសម្បត្តិរួម។ ចំណែកឯការធ្វើការងារវិញ ប្រជាជនម្នាក់ៗមានតួនាទីការងាររៀងៗខ្លួន មិនថាចាស់ ក្មេង ប្រុស ឬស្រីនោះទេ។ ពាក់ព័ន្ធនឹងការធ្វើការងារនោះដែរ ប្រជាជនមានពេលវេលាសម្រាកតិចបំផុត។

នៅឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមបានអនុញ្ញាតឲ្យសមាជិកគ្រួសារដែលចេញទៅធ្វើការងារនៅសហករណ៍ឆ្ងាយៗពីគ្រួសារ ត្រលប់មកលេងផ្ទះ។ នៅពេលនោះ រ៉ាត បានដឹងដំណឹងតាមរយៈអ្នកភូមិប្រាប់គាត់ថា គាត់មានឈ្មោះនៅក្នុងបញ្ជីដែលអង្គការដាក់ឲ្យជួបជាមួយនឹងសមាជិកគ្រួសារ ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងគាត់មិនបានជួបជាមួយនឹងប្ដីរបស់គាត់ដែលឈ្លបបានចាប់ខ្លួនទៅនោះទេ។ រហូតមកដល់ពេលមួយទើប រ៉ាត ដឹងថាប្ដីរបស់គាត់ត្រូវបានអង្គការសម្លាប់ចោលបាត់ទៅហើយ។

នៅចុងឆ្នាំ១៩៧៧ ខ្មែរក្រហមបានជម្លៀស រ៉ាត ទៅឃុំបុសលាវ ស្រុកចិត្របុរី ខេត្តក្រចេះ។ រ៉ាត បាននិយាយថា នៅទីនោះរបបអាហាររបស់ប្រជាជនមិនសូវមានការខ្វះខាតទេ ប្រជាជនអាចហូបបានឆ្អែត។ រ៉ាត មានប្អូនថ្លៃម្នាក់ជាគ្រូពេទ្យ ហើយត្រូវបានខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់ចោលដោយសារតែនិយាយប៉ះពាក្យសម្ដីជាមួយឈ្លប។ ខ្មែរក្រហម បានស្វែងរកសាច់ញាតិជាប់ពាក់ព័ន្ធ ហើយបានដឹងថា រ៉ាត គឺជាបងថ្លៃនិងបានកត់ឈ្មោះរបស់គាត់ចូលក្នុងបញ្ជីសម្លាប់។ រ៉ាត មិនត្រូវបានខ្មែរក្រហមយកទៅសម្លាប់នោះទេ ដោយសារមានការជួយសង្រ្គោះពីសំណាក់កងទ័ពរណសិរ្សសាមគ្គីសង្គ្រោះជាតិកម្ពុជា សហការជាមួយកងទ័ពស្ម័គ្រចិត្តវៀតណាម។  រ៉ាត អាចបន្តរស់រានមានជីវិតមកដល់សព្វថ្ងៃ៕

សម្ភាសន៍ដោយ៖ ស៊ុន លីស៊ុង ថ្ងៃទី១១ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២៤

អត្ថបទដោយ៖ នេន ស្រីមុំ