សង្គ្រាម រវាងកម្ពុជា និងថៃ កាលពីពេលថ្មីៗ បានបង្កឡើងដោយជម្លោះនៅតាមបណ្តោយព្រំដែន កម្ពុជា និងថៃ។ សង្គ្រាមនេះបានចាប់ផ្តើមពីការហ៊ុមព័ទ្ធដោយបន្លាលួសរបស់ទាហានថៃមកលើប្រាសាទបូរាណ និងដណ្តើមយកទឹកដីដែលជាដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា។ ក្នុងរយៈពេលនៃសង្គ្រាមចំនួន៥ថ្ងៃ គឺពីថ្ងៃទី២៤ ដល់ ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ កម្ពុជា និងថៃ បានទទួលរងនូវការខូចខាតទាំងសងខាង លើហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ, សាលារៀន, វត្តអារាម និងផ្ទះសម្បែង​មួយចំនួនជាពិសេស បានធ្វើឱ្យបាត់បង់ដល់អាយុជីវិត ទាហាន និង ប្រជាជនជាច្រើននាក់។ បុព្វហេតុនៃសង្គ្រាមខាងលើ បានបញ្ចប់នៅពេលដែលប្រទេសទាំង២ បានយល់ស្របតាមបទឈប់បាញ់ចូលជាធរមាន ដែលបានធ្វើឡើងនៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី ក្រោមការផ្តួចផ្តើមពីសហរដ្ឋអាមេរិកកាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥។

ក្រោយពីមានបទឈប់បាញ់ចូលជាធរមាន តើប្រទេសទាំងពីរមានសភាពស្ងប់សុខ និងលែងមានជម្លោះតទៅទៀតឬយ៉ាងណា?

ជាលទ្ធផលក្រោយពីមានបទឈប់បាញ់ចូលជាធរមានគឺ ប្រទេសទាំងពីរ ហាក់មានសភាពស្ងប់ស្ងាត់ និងលែងមានសកម្មភាពផ្ទុះអាវុធតទៅទៀត។ ប៉ុន្តែ បញ្ហានៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ នៅតែមានស្ថានភាពតានតឹងរវាងគ្នា ដោយទាហានថៃនៅតែបន្តការគំរាមកំហែង និងយកបន្លាលួស មកដាក់ពង្រាយនៅក្នុងទឹកដីរបស់កម្ពុជា ដោយអះអាងថាជាទឹកដីរបស់ខ្លួន។ លើសពីនេះទៅទៀត ថែមទាំងបានបណ្តេញប្រជាជនកម្ពុជា ឱ្យចេញពីផ្ទះសម្បែងថែមទៀតផង ដែលទង្វើនេះបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ថៃមិនបានគោរពទៅលើបទឈប់បាញ់ដូចដែលកម្ពុជាបានអនុវត្តនោះទេ។ មួយវិញទៀត មហិច្ឆតារបស់ថៃហាក់ដូចជាចង់ផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធវិធីពីការធ្វើសង្គ្រាមគ្រាប់កាំភ្លើង មកសង្គ្រាមបែបរាយបន្លាលួសទៅវិញ[1]។

ជាការពិត បន្លាលួស អាចជាចំណុចដំបូងនៃសង្គ្រាមរវាងកម្ពុជា និង ថៃ នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន តាំងពីថ្ងៃទី២៤ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០២៥ មកម៉្លេះ ដោយទាហានថៃ បានយកបន្លាលួសទៅហ៊ុមព័ទ្ធប្រាសាទតាមាន់ធំ រហូតដល់មានការផ្ទុះអាវុធដាក់គ្នា[2]។ បន្ទាប់មក ក្រោយសង្គ្រាមចំនួន៥ថ្ងៃ បានបញ្ចប់ ទាហានថៃ បានបន្តយកបន្លាលួសទៅដាក់នៅតំបន់ព្រំដែនផ្សេងៗទៀតដែលជាដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ដូចជាតំបន់អានសេះ និងតំបន់ជាំតែ ស្ថិតក្នុងខេត្តព្រះវិហារ, ឃុំអូរ៣ជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ, ច្រកច១ ភូមិឯកភាព ឃុំថ្មដា ស្រុកវាលវែង ខេត្តពោធិ៍សាត់ និង ច្រកអូស្មាច់ ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។

ជាក់ស្តែង នៅថ្ងៃទី៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ទាហានថៃ បានបន្តយកបន្លាលួស ទៅដាក់នៅតំបន់អានសេះ ក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពកម្ពុជា (ខេត្តព្រះវិហារ) ខណៈកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់បានចូលជាធរមានរួចរាល់ហើយនោះ។ ទង្វើនេះ បានរំលោភបំពានទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ និង បានបង្ករការគំរាមកំហែងយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរបំផុតចំពោះសន្តិភាព និងសន្តិសុខនៅតាមបណ្តោយបន្ទាត់ព្រំដែននៃប្រទេសទាំងពីរ ក៏ដូចជាតំបន់ទាំងមូល[3]។

ទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាជន ក្រោយទាហានថៃ រាយបន្លាលួសព័ទ្ធយកផ្ទះ និង ដី

តាមរយៈខ្សែវីដេអូ កិច្ចសម្ភាសរបស់ប្រជាជនដែលរស់នៅភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានឱ្យដឹងថា ចាប់តាំងពីប្រជាជនរស់នៅភូមិជោគជ័យ បានភៀសសឹកចេញពីផ្ទះនៅអំឡុងពេលមានសង្គ្រាមចំនួន៥ថ្ងៃនោះ ទាហានថៃ បានចូលមករុះរើផ្ទះរបស់ប្រជាជន ហើយបន្ទាប់ពីប្រជាជនបានត្រឡប់មកផ្ទះវិញ ទាហានថៃបែរជាមិនអនុញ្ញាតឱ្យប្រជាជនកម្ពុជាចូលផ្ទះ។ រហូតមកដល់ថ្ងៃទី១២ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ កងទ័ពថៃ បានចាប់ផ្តើមព័ទ្ធរបង រាយបន្លាលួស និងដាក់កង់ឡាន ព័ទ្ធយកដី និងផ្ទះរបស់ប្រជាជនតែម្តង។ យ៉ាងហោចណាស់ ប្រជាជនចំនួន៦គ្រួសារ បានរងគ្រោះដោយការបាត់បង់ដីធ្លី និង ផ្ទះសម្បែង ហើយត្រូវបង្ខំចិត្តចេញទៅរស់នៅជាបណ្តោះអាសន្ន ក្នុងតង់ក្រោមកំដៅថ្ងៃ​និងភ្លៀងធ្លាក់ នៅលើទីតាំងក្បែរៗនោះ។ ប្រជាជនមានតែសំណូមពរទៅកាន់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងអន្តរជាតិ ឱ្យជួយរកយុត្តិធម៌ និងទាមទារដីធ្លី ព្រមទាំងផ្ទះសម្បែងមកឱ្យប្រជាជនវិញ[4]។

ស្រដៀងគ្នានេះដែរ បទសម្ភាសតាមរយៈទូរសព្ទជាមួយ ឈ្មោះ នួន អូន ភេទស្រី អាយុ៦២ឆ្នាំ រស់នៅភូមិព្រៃចាន់ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ បានរងគ្រោះដោយការបាត់បង់ដីធ្លី និងផ្ទះសម្បែងដូចគ្នាដែរ។ នួន អូន បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា នៅវេលាម៉ោង៣រសៀល ថ្ងៃទី១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ នៅពេល នួន អូន កំពុងគេងលើអង្រឹង ក្រុមទាហានថៃប្រដាប់ដោយអាវុធដែលមានគ្នាប្រហែល៣០នាក់ បានស្រែកប្រាប់ក្រុមគ្រួសារគាត់ និងអ្នកភូមិចំនួន៣-៤គ្រួសារទៀត ឱ្យចាកចេញពីផ្ទះជាបន្ទាន់​។ ដោយភាពតក់ស្លុត និងមិនអាចតតាំងបាន នួន អូន និងក្រុមគ្រួសារ បានចាកចេញពីផ្ទះ ដោយមិនបានយកអ្វីទៅតាមខ្លួន សូម្បីតែឆ្នាំងបាយ។ នួន អូន បាននិយាយថា គាត់ពិតជាមានការស្តាយស្រណោះណាស់ ដែលនៅសុខៗមានអ្នកមកបង្ខំឱ្យគាត់ចាកចេញពីផ្ទះ ហើយយកបន្លាលួសមកព័ទ្ធផ្ទះរបស់គាត់ទៀត។ នេះជាលើកទី១ហើយដែលថៃធ្វើដាក់អ្នកភូមិព្រៃចាន់។[5]

ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចំនួន៧ប្រទេសចុះសង្កេតការណ៍នៅច្រកព្រំដែន

នៅរសៀល ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចំនួន៧ប្រទេស ដឹកនាំដោយអនុព័ន្ធយោធាម៉ាឡេស៊ី ប្រចាំកម្ពុជា និងមានអនុព័ន្ធយោធា ប្រទេសផ្សេងទៀត ដែលមាននិវេសនដ្ឋានក្នុង និងក្រៅប្រទេសកម្ពុជា បានអញ្ជើញចុះសង្កេតការណ៍នៅភូមិ​ព្រៃចាន់​ ឃុំអូរ៣ជាន់​ ស្រុកអូរជ្រៅ​ បន្ទាយមា​នជ័យ ក្នុងទីតាំងដែលយោធាថៃ បានរាយលួសបន្លា ថ្ងៃទី១២-១៣ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥[6]។ អំឡុងពេលនោះដែរ ប្រជាពលរដ្ឋ បានយំរៀបរាប់ប្រាប់អនុព័ន្ធយោធាទាំង៧ អំពីហេតុការណ៍ដែលកងកម្លាំងថៃបានរាយបន្លាលួស ហើយបានដេញពួកគាត់ឱ្យចេញពីផ្ទះ[7]។

នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចំនួន០៧ប្រទេស ដែលដឹកនាំដោយលោក វរសេនីយ៍ឯក NAZLEE BIN ABDUL RAHIM អនុព័ន្ធយោធាម៉ាឡេស៊ី ប្រចាំព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងអនុព័ន្ធយោធា ប្រទេសផ្សេងៗទៀតដែលមាននិវេសនដ្ឋានក្នុង និងក្រៅប្រទេសកម្ពុជា រួមមាន (ម៉ាឡេស៊ី ប្រ៊ុយណេ ឥណ្ឌូនេស៊ី ឡាវ មីយ៉ាន់ម៉ា ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម) បានអញ្ជើញចុះសង្កេតការណ៍ នៅច្រកព្រំដែនអានសេះ ខេត្តព្រះវិហារ ដែលយោធាថៃ បាននិង កំពុងរាយលួសបន្លា ព្រមទាំងបន្ថែមកម្លាំងកងទ័ព ក្រោយបទឈប់បាញ់។[8]

វត្តមានលោក Michael B Alfaro ពាំនាំសារទៅកាន់ពិភពលោក ពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ

នៅថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ លោក Michael B Alfaro ជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ឈ្មោះ Capitol Hill & Friends បានមកដល់ប្រទេសកម្ពុជា និងបានចុះទៅរាយការណ៍ផ្ទាល់ នៅច្រកអូរបីជាន់ ជាកន្លែងដែលថៃរាយបន្លាលួស ស្ថិតនៅភូមិជោគជ័យ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ លោក Michael B Alfaro  បានជួបជាមួយមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងបានចុះទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋ នៅជំរំជនភៀសសឹក ដោយផ្ទាល់ ព្រមទាំងបានរៀបរាប់ពីទុក្ខលំបាករបស់ប្រជាជនកម្ពុជាចំនួន៦ គ្រួសារ ដែលរងគ្រោះ ដោយការទន្ទ្រានពីសំណាក់ប្រទេសថៃ ទៅកាន់ពិភពលោក[9]។ ទោះបីជា លោក Michael B Alfaro  មិនមែនជាអ្នកឆ្លើយឆ្លងសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំសីតវិមាន ក៏ប៉ុន្តែវត្តមានរបស់លោក បានជួយពាំនាំសារទៅកាន់ពិភពលោក បានឃើញ និងបានដឹងកាន់តែច្បាស់ ពីចេតនារបស់ថៃ នៅតែបន្តការឈ្លានពានមកលើទឹកដីកម្ពុជាតាមរយៈការរាយបន្លាលួសនៅតាមបណ្តោយព្រំដែនកម្ពុជាថៃ ជាពិសេស បានបង្ករផលវិបាកយ៉ាងខ្លាំងដល់ប្រជាជនកម្ពុជា។

ជំហររបស់កម្ពុជា បង្ហាញឱ្យឃើញពីការគោរពទៅលើបទឈប់បាញ់ និងមិនចង់មានសង្គ្រាម

ចាប់តាំងពីមានកិច្ចព្រមព្រៀងលើបទឈប់បាញ់ ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្តដា ឆ្នាំ២០២៥ មក កម្ពុជាពុំដែលល្មើសទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងម្តងណាឡើយ។ កម្ពុជានៅតែឈរលើភាពត្រឹមត្រូវ និងស្មោះត្រង់ជានិច្ច។ ដោយឡែកយើងសង្កេតឃើញប្រទេសថៃ ហាក់ពុំបានគោរពទៅលើកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់នោះទេ ព្រោះ ថៃ បានចល័ត និង បានបន្ថែមកងទ័ព នៅតាមបណ្តោយព្រំដែន ដែលទាំងអស់នេះ គឺជាការល្មើសទៅនឹងចំណុច១ ក្នុងចំណោមចំណុចទាំង១៣ នៃកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ រវាងកម្ពុជា-ថៃ។ លើសពីនេះទៅទៀត កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ទាហានថៃ បាននាំអនុព័ន្ធយោធាអន្តរកាលចំនួន៨ប្រទេស ចូលមកអង្កេតការណ៍ នៅច្រកអានសេះ ក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា  ដោយពុំមានការផ្តល់តំណឹងជាមុន។ ទាហានកម្ពុជាមានការមិនពេញចិត្តជាខ្លាំង ប៉ុន្តែដោយសារកម្ពុជាគោរពទៅលើបទឈប់បាញ់ និង មិនឱ្យចង់មានបញ្ហាវែងឆ្ងាយ ទើបកម្ពុជាយល់ព្រមធ្វើការសម្របសម្រួលគ្នា[10]។ យ៉ាងណាមិញ បន្លាលួស នៅតែជាប្រធានបទយ៉ាងក្តៅនាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ។ ថៃបានរាយបន្លាលួស នៅក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់កម្ពុជា ទោះបីជាកម្ពុជាបានហាមឃាត់ខ្លាំងយ៉ាងណាក៏ដោយ។ កម្ពុជា មិនចង់មានជម្លោះជាមួយថៃតទៅទៀត ក៏ស្នើសុំធ្វើការចរចា និង ពិភាក្សា ដោយសន្តិវិធី ស្នើសុំឱ្យមានការ រុះរើបន្លាលួសចេញ។ ប៉ុន្តែ ទោះបីជាយ៉ាងណា បន្ទាប់ពីទាហានកម្ពុជា បានរុះរើបន្លាលួសចេញរួច ទាហានថៃ ក៏បានយកបន្លាលួសមកដាក់ សារជាថ្មីម្តងទៀត ហើយចាប់ផ្តើមរាយបន្លាលួស ស្ទើរតែគ្រប់តំបន់ទាំងអស់ នៅជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃ។ ថៃបានប្រកាសថា បន្លាលួសដែលខ្លួន បានដាក់ពង្រាយទៅហើយ នឹងមិនរុះរើវិញជាដាច់ខាត។ កម្ពុជាខំអត់ធ្មត់ជាយូរមកហើយ។ ការអត់ធ្មត់របស់កម្ពុជា បានធ្វើឱ្យពិភពលោក បានដឹងតាមរយៈលោក Michael B Alfaro ថា កម្ពុជា ជាមនុស្សប្រកាន់គោលជំហរលើភាពស្មោះត្រង់ និង មិនចង់ឈ្លានពានប្រទេសដទៃ។ ប៉ុន្តែប្រទេសដទៃ(ថៃ)ទៅវិញទេ ដែលជាអ្នកមកឈ្លានពានកម្ពុជា និងចង់បានទឹកដីកម្ពុជាយកមកធ្វើជាសម្បត្តិរបស់ខ្លួន។

អត្ថបទដោយ ថុន ស្រីពេជ្រ

---

[1] Hang Meas Flash News, មហិច្ឆតារបស់ថៃហាក់ដូចជាផ្លាស់ប្ដូរយុទ្ធ វិធីពីការធ្វើសង្គ្រាមដោយ….. | Flash News (18-08-2025) 12PM – YouTube

[2] ក្រសួងការពារជាតិបានថ្លែងថា៖ កងទ័ពថៃ បានបើកការបាញ់ប្រហារមុនមកលើកងទ័ពកម្ពុជានៅតំបន់ប្រាសាទតាមាន់ធំ។ បន្ទាប់មកកងកម្លាំងប្រដាប់អាវុធរបស់កម្ពុជា គ្មានជម្រើសអ្វីក្រៅពីប្រើប្រាស់សិទ្ធិការពារខ្លួន ប្រឆាំងទៅនឹងការឈ្លានពានរបស់ទាហានថៃវិញ។ https://www.facebook.com/share/p/174iWFGCy8/

[3] ក្រសួងការពារជាតិ បានលើកឡើងពីទង្វើរបស់ទាហានថៃ បានរាយបន្លាលួសនៅត្រង់តំបន់អានសេះ ក្នុងទឹកដីប្រទេសកម្ពុជា ដែលទាំងអស់នេះ គឺជាការរំលោភបំពានលើកិច្ចព្រមព្រៀងបទឈប់បាញ់ ថ្ងៃទី២៨ ខែកក្តដា ឆ្នាំ២០២៥។ https://www.facebook.com/share/p/1EowZytsoE/

[4] ពលរដ្ឋខ្មែរបាត់ដីនិងផ្ទះនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យទទួចភាគីថៃរើលួសបន្លាចេញពីព្រំដែន។ https://youtu.be/wqm3a8-MSTk?si=Na7dU3qcX1tRDBgs

[5] មជ្ឈមណ្ឌលឯកសារកម្ពុជា, សម្ភាសតាមទូរសព្ទជាមួយឈ្មោះ នួន អូន ភេទស្រី អាយុ៦២ឆ្នាំ រស់នៅភូមិព្រៃចាន់ ឃុំអូរបីជាន់ ស្រុកអូរជ្រៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ សម្ភាសដោយ៖ សូ ហ្វារីណា ថ្ងៃទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ Where is Justice? Thai Soldiers Surrounded My House with Barbed Wire on August 13. – Google Photos

[6] ក្រសួងការពារជាតិ៖ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចំនួន៧ប្រទេស បានអញ្ជើញចុះសង្កេតការណ៍នៅភូមិ​ព្រៃចាន់​ ឃុំអូរ៣ជាន់​ ស្រុកអូរជ្រៅ​ បន្ទាយមា​នជ័យ នៅរសៀលថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៤ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥។ https://www.facebook.com/share/p/1AyMTRQWWf/

[7] ប្រជាពលរដ្ឋ យំរៀបរាប់ប្រាប់អនុព័ន្ធយោធា អំពីហេតុការណ៍ថៃរាយបន្លាលួស ដេញពួកគាត់ចេញពីផ្ទះ – YouTube

[8] ក្រសួងការពារជាតិ, នៅព្រឹកថ្ងៃសុក្រ ទី១៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រុមអ្នកសង្កេតការណ៍អន្តរកាល (IOT) ចំនួន០៧ប្រទេស ចុះសង្កេតការណ៍នៅតំបន់អានសេះខេត្តព្រះវិហារ ដែលកំពុងរាយបន្លាលួស និង បន្ថែមកម្លាំងកងទ័ព។ https://www.facebook.com/share/p/15ptEQWLgJ/

[9] RFI ខេមរភាសា, លោក Michael B Alfaro ជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុន ឈ្មោះ Capitol Hill & Friends ដែលជាក្រុមហ៊ុន ផ្តល់សេវាកម្មបញ្ចុះបញ្ចូលជាមួយរដ្ឋាភិបាលអាមេរិក បានចុះធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីបន្លាលួសដែលថៃបានយកមកដាក់នៅក្នុងទឹកដីកម្ពុជា https://www.youtube.com/watch?v=yJaRmWY5SPY

[10] Hang Meas Flah News, https://www.youtube.com/watch?v=m9xV8-iVrN8